ارادت مردم خانیک به خاندان نبوت علیهم السلام
ارادت به خاندان نبوت
عشق و ارادت مردم به پیامبر رحمت صلی الله و علیه و اله و خاندان مطهرش در این دیار سابقه ای طولانی دارد. و به لطف و عنایت الهی گذر ایام نه تنها از این ارادت و محبت نکاسته که افزونتر هم شده است. از دیر باز مردم زحمت کش این روستا به مصداق روايتي از امام صادق عليه السلام(رحم الله شيعتنا خلقوا من فاضل طينتنا وعجنوا بماء ولايتنا يحزنون لحزننا ويفرحون لفرحنا
خدا شيعيان ما را رحمت كند كه از زيادي طينت ما آفريده شده اند و با آب ولايت ما عجين گشته اند و در ايام حزن ما محزون و در ايام سرور ما شادمان هستند) و در راستای ماندگار کردن این امر مقدس به وقف قسمتی از مال و دارایی خود به این منظور پرداختند چون تنها دارایی مردم ا ین منطقه آب قنوات و اراضی کشاورزی بوده دهها ساعت آب از قنات های روستا وقف این امور گردیده است که نگاهی به موارد مصرف آن حائز اهمیت است.
مسجد(۴مورد)ـ قرآن خوانی(۳مورد)ـ حقوق موذن ـ امام جماعت ـ روضه خوانی و تعریه سید الشهدا (۱۰مورد) ـ تعمیرات حسینیه ـ اطعام عزادران ـ عزاداری در اربعین ـتعمیرات ، سوخت و روشنایی حمام (۴مورد) ـ مترددین ـ توزیع حنــا در عید غدیر (۲مورد) ـ ساخت آب انبار و …
چند مورد از موقوفات فوق مربوط به دو سال گذشته می باشد که بنوعی احیاء سنت پسندیه وقف در این روستا می باشد. جالب این که مردم در قدیم با دقت و حساسیت خاصی به این موقوفه ها می پرداختند و در حفظ آن کوشا بودند . یکی از بزرگان نقل می کند وقتی با خیش زمینی وقفی را شخم می زدند برای این که مال وقفی وارد مال و زمین آنها نشود حتی خیشی که با آ« زمین را شخم زده بودند آب می کشیدند
محرم در خانیک.
در دهه ی اول محرم هر شب مراسم روضه خوانی و سینه زنی برگزار می گردد. و از روز ششم تا روز عاشورا علاوه بر شب ها در روز نیز مراسم تعزیه برقرار است و ظهر ها از عزاداران پذیرایی می گردد که معمولا از نذورات مردم است و دامداران هرساله گوسفند هایی را برای این ایام نذر می کنند . در روز عاشورا این عزاداری به اوج خود می رسد و از صبح مردم در مرکز روستا و جلو مسجد حضور یافته و عده ای به آماده کردن نخل مشغول می شوند . یکی از سنت های قدیمی در روز عاشورا حرکت دادن نخل است مردم برای آماده کردن نخل طناب و نخ و پارچه و … آورده و تعدادی از مردان با تجربه به طناب پیچی و مستحکم نمودن نخل و پوشش آن با پارچه اقدام می کنند. چوتن قرار است مسیری طولانی را بر روی دوش جوانان طی کند.
در این روز افراد به یاد امواتشان از عزاداران پذیرایی می کنند یکی با نان یکی با نان و ماست و ….
قبل از نماز ظهر نوحه خوانی و سینه زنی و سخنرانی و نماز جماعت ظهر عاشورا اقامه می شود و مردم در حالی که آقایان نوحه خوانی و سینه زنی در جلو نخل وخواهران نیز در عقب نخل به سوی امام زاده و گلزار شهدا که در قله جنوبی روستا واقع است حرکت می کنند که بلند کردن نخل با مراسم خاص چاووشی همراه است و جوانان قوی یا حسین یا حسین گویان نخل را بحرکت در می آورند.
وقتی به قله و محل بارگاه امام زاده رسیدند یک بار دور ساختمان امازاده طواف کرده و نخل را به جوار مزار شهدا منتقل و در آنجا زمین می گذارند. و همه به طور دسته جمعی بر مزار شهدا حضور یافته و سخنرانی و مرثیه سرایی و فاتحه خوانی برای شهدا انجام می گیرد و هیات سینه زنی به صورت منسجم و همراه با نوحه خوانی و سینه زنی بر مزار اموات جدید که از محرم سال قبل تا این روز به دیار باقی شتافته اند حاضر شده و فاتحه می خوانند و در ادامه همه در داخل بارگاه امام زاده گردهم آمده و ضمن عزاداری به زیارت امامزاده و نماز خواندن می پردازند. این روز روستا بیشترین جمعیت را در طی سال در خود دارد چرا که همه ی
خانیکی ها از اقصی نقاط کشور خود را به موطن خود می رسانند و طبق سنت قدیمی فاتحه خوانی برای اموات و پخش نذورات بر سر مزار آنان وبرای آمرزش اموات صورت می گیرد. پس از پایان فاتحه خوانی هیات عزاداری آماده بازگشت به روستا می شود آوای چاووشی اعضا را به سمت نخل می خواند و نخل به حرکت در آمده و برای باز گشت به روستا مسیر طولانی را طی می کند طبق تصویر زیر مسیر حرکت نخل که حدود ۳.۵ کیلومتر است از مسیر های ناهموار ومرتفع می گذرد و پس از طی حدود ۳۴۳۰ متر نخل به محل اولیه آن باز گزدانده می شود
. افرادی که ابتدا کار آماده کردن نخل را برعهده داشتند به باز کردن پارچه ها و طناب ها و رد کردن آن به صاحبانش می پردازند . مردم نیز همگی در مسجد تجمع می کنند و یکی از روحانیون محل تک تک افرادی که طی سال گذشته مرحوم شده اند را نام برده و برای هر کدام فاتحه می خوانند . (البته قبلاً رسم بر این بود که هیات در حالی که به سینه زنی و نوحه خوانی مشغول بود به خانه های افرادی که طی سال گذشته در گذشته اند می رفت و ضمن نوحه خوانی به فاتحه خوانی در منازل آنان می پرداختند )